-
sześć pytań o zdrobnienia1.12.20081.12.2008Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnik – jamniczek i jamniś, od poradnia – poradeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”? -
tak czy owak27.06.201227.06.2012Chciałbym zapytać o interpunkcję bliskoznacznych zestawień typu: w każdym razie, bądź co bądź, tak czy inaczej, tak czy siak, tak czy owak. Przeszukanie poradnianego archiwum np. pod kątem słowa owak, najczęściej używanego przez prof. Mirosława Bańkę, wykazuje, że interpunkcja tej ostatniej konstrukcji jest dość niejednolita. Czy można tu mówić o jakichś tendencjach do wydzielania bądź niewydzielania przecinkami (przecinkiem), np. w zależności od pozycji w zdaniu?
-
tak naprawdę4.04.20114.04.2011Dobry wieczór!
Bardzo często słyszę, jak ludzie (także w telewizji) używają zwrotu tak naprawdę. W większości przypadków nic on nie wnosi, a jedynie sugeruje, że gdzieś pojawiła się jakaś nieprawda. Myślę, że takie wtręty należy potępiać. A jakie jest Państwa zdanie?
-
Varia 24.09.201624.09.2016Szanowna Redakcjo,
napiszemy: Gierkowska reforma administracyjna czy gierkowska reforma administracyjna"?
Drugi problem: Domów, parkingów, miejsc ze ścieżkami edukacyjnymi nie ma tu zbyt wiele. Może: wielu?
Dziękuję.
Z poważaniem
Wierna czytelniczka
-
Wałczenie
29.04.202429.04.2024Jak zmieniało się postrzeganie zjawiska wałczenia? Podobno początkowo niezgłoskotwórcze u jako ł było cechą gwary chłopów, niższych warstw i zalecano unikanie takiej wymowy. Jeszcze na początku XX w. wiele osób używało tzw. scenicznego ł. Czy wałczenie zatem postrzegano jako styl potoczny, czy wręcz psucie języka, niestosowne w mowie oficjalnej? Może inaczej mówiono w domu, a inaczej w szkole czy podczas publicznych wypowiedzi? Do dziś niektórzy młodzi prezenterzy TVP Wilno stosują sceniczne ł, choć z pewnością są świadomi, że w Polsce już (prawie) nikt tak nie mówi. A na nagraniu głosu J. Piłsudskiego słychać, że wałczy. Lektorzy Polskiej Kroniki Filmowej początkowo nie wałczyli.
-
W czy we?
24.01.2022Dzień dobry. Piszemy w Warszawie, ale we Wrocławiu. Jak powinniśmy zatem zapisać wyliczenie kilku miast? Czy forma w Warszawie, Wrocławiu i Katowicach jest błędna? Czy należy raczej napisać w Warszawie, Katowicach i we Wrocławiu?
-
Włoszczowa6.05.20026.05.2002W moim młodzieżowym wieku mówiło się o mieście WŁOSZCZOWA, że jadę do WŁOSZCZOWY, coś mieści się we WŁOSZCZOWIE, obecnie bardzo często słyszę, że jadę do WŁOSZCZOWEJ, lub coś mieści się we WŁOSZCZOWEJ. Jeśli chodzi o rodzaj żeński, to dlaczego nie mówi się WARSZAWEJ, CZĘSTOCHOWEJ, lub idę po mleko do KROWEJ?
-
Wracać się a wracać 30.06.202030.06.2020Dzień dobry. Pytanie dotyczy sformułowania wracać się do obrony w kontekście piłki nożnej. Jest to zwrot bardzo często używany, a czy nie lepiej byłoby mówić wracać do obrony? Czy to się jest tam potrzebne i w ogóle poprawne? Sprawia wrażenie językowej redundancji.
-
wymowa łacińska5.03.20105.03.2010Szanowni Państwo, nie wiem, czy odpowiadają Państwo na pytania z zakresu filologii klasycznej, ale liczę, że tak :)
W piosence wykonywanej przez grupę brytyjską znajdują się następujące zwroty łacińskie: deus ex machina oraz amor vincit omnia. Zastanawia mnie wymowa słów machina i omnia – Brytyjczycy „wyśpiewują’’ je jako [maszina] i [omnija]. Myślę, że my powiedzielibyśmy raczej: [machina] i [omn'a]. Czy takie różnice są dopuszczalne? Czy istnieje ponadnarodowy wzorzec wymowy łaciny? -
zapis fonetyczny a fonologiczny9.06.20059.06.2005Czym się różni zapis fonetyczny od zapisu fonologicznego?